قهرمانی تراکتور و مفهوم انحصارگرایی

انحصار در هر نقطه‌ای از زندگی اجتماعی، نوعی از شَر را در خود دارد. خواه انحصار در قدرت باشد خواه انحصار در اقتصاد و خواه انحصاردر ورزش … و امشب قهرمانی تراکتورسازی یک انحصار را شکست.
شادی حاصل از قهرمانی تراکتور چیزی شبیه شادی سقوط یکدیکتاتوری است. چیزی شبیه از میان رفتن ابتذال شر.
تعبیری که به نظر برای یک بازی فوتبال بزرگ به نظر می‌رسد اما تاریخ می‌گوید فوتبال در تمام دنیا و در ایران، تنها یک ورزش ساده نیست.

فوتبال و تاریخ یک حصر

فوتبال یک بازی ساده نیست و مؤلفه‌های تاثیرگزاری بر جامعه را در خود دارد؛ که اگر این نبود، در لیگ۹۳-۹۴ و در بازی میان تراکتور و نفت تهران با قطع خطوط تلفن، شبکه اینترنت و پخش خبر اشتباه از بازی هم‌زمان و فریب حاضران درورزشگاه، آن قهرمانی از تیم تراکتور و مردم آذربایجان دزدیده نمی‌شد. درآن بازی عجیب حق و‌ احساسات مردمان آذری زبان ایران در یک فرایندسیاسی مشهود، دزدیده و به بازی گرفته شد تا به این بهانه گرایش به مرکز گرایی و فارس برتری حاکمیت تأمین شود. آن بازی سیاسی شد تا در آذربایجان کسی حتی پای احساسش از گلیم کوچکش تجاوز نکند، تا باور اینکه ایران سرزمین ترک‌هاست دچار خدشه شود.

حضور پان‌ترکیسم در فوتبال و دلایل آن

اگر پان‌ترکیسم‌ها به قهرمانی تراکتور به مثابه ابزاری برای تحریک انگیزه‌های جدایی‌طلبی نگاه می‌کنند، محصول تفکری در حاکمیت‌های یک صد سال اخیر ایران است که اجازه مشارکت در قدرت را از مردم آذربایجان سلب کرده و حقوق زبانی و فرهنگی این مردمان را ضایع کردهاست، اما قهرمانی تراکتور ابطال این تفکر بود با این حال آثار این قرمانی را در ورای این دوگانه هم می‌توان دید. تعمیم شوق قهرمانی به کوره دهات‌های آذربایجان و انگیزه تکرار آن،قسمت کوچکی از بهانه‌‌های لازم برای زندگی را در مردمان عادی فراهم می‌کند و هدف فوتبال چیزی جز این نیست.

نتایج اجتماعی یک قهرمامی

قهرمانی تراکتور، با همه آثار اجتماعی‌اش شکست نگاه امنیتی به فرایندهای اجتماعی است، و حالا پس از یک دهه از آن بازی کثیف ودزدیدن قهرمانی و‌ سلب حقوق شهروندی از میلیونها نفر، امروز تراکتور توانست پس از ۵۳ سال به یک قهرمانی شیرین و انتقامی دستیابد؛ و امشب فوتبال و قهرمانی در یک لیگ برای مردمانی که همواره ناخودی انگاشته شده‌اند، احساسی شبیه شوق یافتن روزنه‌ایکوچک برای مشارکت در تعیین سرنوشت‌شان بود، شادی شبیه سقوط یک دیکتاتوری انحصارگرا

پانویس:

نعریف انحصارگزایی:

انحصارگرایی (به انگلیسی: exclusivism )، عبارت است از رفتار انحصارگرایانه؛ ذهنیتی که مشخصه آن اعتنا نکردن به نظریات و ایده‌هایی است که از نظریات و ایده‌های خود فرد متفاوت بوده یا نحوه تنظیم اشیاء در گروه‌ها با مستثنی قراردادن اشیائی که برخی خصایص مشخص دارند.

قهرمانی تراکتور و پایان انحصارگرایی

نویسنده: مهدی رزاقی طالقانی