تاریخ دست نیافتنی

تاریخ در واقع حاصل تعامل انسان و طبیعت از یک سو و انسان با جامعه از سوی دیگر است. به همین دلیل بستری است که انسان در آن ساخته شده و رشد و تکامل پیدا می‌کند. این تاریخ امکان بازسازی ندارد و دست نیافتنی است.

تاریخ دست یافتنی

در نتیجه به تعریف دومی از تاریخ می‌رسیم که همان علم تاریخ است و آن، بازسازی حاصلی است که در واقع در اثر تعامل انسان و طبیعت و انسان و جامعه به وجود می‌آید و تمام اختلافهای مورخین هم از همین جا ناشی می شود؛ یعنی چون افراد در موقعیتهای خاص و متفاوت از هم زندگی می‌کنند و در منظر شرایطی که جامعه بر آنها تحمیل می‌کند به گذشته نگاه می‌کنند، گذشته را متفاوت می‌بینند و از آن برداشتهای متفاوت می‌کنند، اسناد و مدارک و بازمانده‌هایی به دست می‌آورند که متفاوت است و در نتیجه گذشته ای را می‌سازند که متناسب با نیاز جامعه روزشان و در چارچوب ذهنی امروزشان قرار دارد.

تاریخ محصول حاصل تفاوتها در دیدهای مختلف

بنابراین طبیعتاً بین یک مورخ در یک جامعه با مورخی در جامعه دیگر، به خاطر همین تأثیرات متفاوتی که از محیط روز گرفته می شود، در بازسازی گذشته تفاوت وجود دارد. این دومی را می‌توانیم دانش یا علم تاریخ بدانیم و تفاوتهایش را هم به خاطر موقعیتهای مورخین درک بکنیم؛ چون انسان ساخته جامعه‌اش می‌باشد و تاریخ در آن مفهوم اولش، توسط او ساخته شده و این انسان را همان تاریخ به مفهوم حقیقی‌اش می‌سازد. اما وقتی که بر می‌گردد و می‌خواهد این را به صورت یک علم در بیاورد در واقع دست ساز خود بشر و جعل شده است و تاریخ محصول حاصل تفاوتها در دیدهای مختلف است.

تعریف تاریخ

نویسنده: دکتر عطاء الله حسنی

معرفی نویسنده:

آقای دکتر عطاءالله حسنی، عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی و هیات تحریریه در دوفصلنامه تاریخ ایران بوده و دارای ۱۵ مقاله ژورنالی در مجلات داخل کشور هستند. طی ۱۴ سال با ۴ پژوهشگر مختلف همکاری مستقیم علمی داشته که بیشترین همکاری وی با سهراب یزدانی مقدم در انتشار ۲ مقاله علمی بوده است. مقالات منتشر شده ایشان بیشتر در موضوعات ایران، صفویه، اعتیاد و discourse analysis تهیه شده است